Kurmes Dernegi Resmi Web Sitesi

DERSİM ASKERİ İŞGAL ALTINDA-Erdal Er

Dersim, devletin 'çıban başı', sahiplerinin ise 'buraya sefer olur ama zafer olmaz' dedikleri bir kent.

 

Tarihte 108 defa askeri seferlere maruz kalan Dersim'de sadece 1937-38 yılında 70 ile 90 bin arasında insan toplu olarak katledildi.

 

Dersim Cumhuriyet tarihi boyunca, askeri yasak bölge, sıkıyönetim ve olağan üstü halle yönetildi.

 

Tarihi kanla yazılan bu kentin dağları, coğrafyası yine bombalanıyor. 

Peki soykırıma maruz kalan bu kentte durum nedir.

 

Dersim, Türkiye'nin en az nüfusuna sahip illeri arasında sondan ikinci sırada bulunuyor.

Bu en az nüfuslu kent gittikçe kışla kente dönüşüyor. Doğası ve coğrafyası tahrip ediliyor, sular altında bırakılıyor.

 

Kentin nüfusu 100 binin altına düşmüş durumda. Dersim'de 30 bin asker ve polis bulunuyor. Bahar aylarında bu sayı iki katına çıkıyor.

 

1990'da nüfusu 130 bin olan Dersimde yaşanan zorunlu göç ve köy yakma sonucu nüfus 80-70 binlere düştü.

 

Verilere göre 1997'de bin 45 olan mezradan 800'ü boşaltıldı.

 

420 olan köy sayısı Valilikçe 378'e düşürüldü, bunların da 287'si boşaltıldı.

 

Bugün ise toplam köy ve buna bağlı mezra sayısı toplamı sadece 350-400 civarında.

 

Dersim'de 1997'deki nüfus sayısı 80 bin civarındaydı. Polis sayısı bin 500, özel tim 400, asker sayısı ise dokuz tugay. sonra ki yıllrda bu sayı giderek artı.

 

1997'den 2008'e kadar aradan gecen 11 yıllık bir zaman diliminde 10 bini aşkın kişi kenti terk etti.

 

2000 yılında yapılan nüfus sayımında kente 68 bin kişinin yaşadığı saptandı.

 

Adam başına bir asker ya da polisin düştüğü kentte nüfus ise yaz aylarında kente gelişlerle artıyor ve kışın ya Avrupa ya da batı illerine gidişlerle azalıyor.

 

Bu durumda aslında kent nüfusunun hemen hemen yarısını asker ve polis oluşturuyor.

 

HER YER KIŞLA VE KONTROL ALTINDA

 

Dersim'de İl Jandarma Komutanlığı il-jandarma-komutanlığının resmi web sitesine göre kentte 65 karakol var. Bunlar tabur, tugay ve merkezi karakollar.

 

Bunlara ait daha küçük çaptaki karakollar, askeri noktalar, seyyar karakollar, polis karakolları ve özel harekat noktaları da bu rakama eklendiğinde sayı 150'yi geçiyor. 2010-11 yılarında yapılan yüksek güvnlikli karakolar ise bu sayıya diair değil.

 

Kent merkezinin etrafını saran özel harekat noktalarıyla kent merkezindeki yerleşim alanlarının büyük kısmı askeri yerleşkelerden oluşuyor.

 

Kent giriş ve çıkışlarında da hem asker hem de polis arama noktalan var.

 

Bazı köylere yönelik geçmişten bu yana var olan "kontrollü gıda" uygulaması zaman zaman sürüyor.

 

BAHAR AYLARINDA ASKER SAYISI ARTIYOR

 

Bahar aylarında Türk ordusununo perasyonlarıyla birlikte kentteki asker, polis ve özel harekat timi üyelerinin sayıları da artıyor.

 

Qers, Karadeniz illerinden, Bolu, Kayseri gibi kentlerden gelen binlerce asker konuşlandırılıyor.

 

Sürekli olarak asker ve polis artışını gösteren bu tabloya karşın "sivil" alandaki gelişmeler ise kentin rengini anlatmaya yetiyor.

 

İlde toplam 75 okul, 21 sağlık ocağı, 2 devlet hastanesi, 1 adet verem savaş dispanseri var.

 

Ancak sağlık ocaklarından 4'ü ile 95 sağlık evinden 73'ü göç ve güvenlik gerekçesiyle kapalı.

 

Dersim merkezinde 6, Melkişi 2, Xozad, Mezgir, Qisle ve Pertag ilçelerinde toplam 13 eczane bulunuyor.

 

Kentte sanayi yok. Kentteki büyük denilebilecek işletme sayısı yaklaşık 10 civarında iken, bunlar arasında en fazla istihdam sağlayan kuruluş ise yaklaşık 40 kişi ile Munzur Su Fabrikası.

 

Dersim'in en önemli sorunu askeri operasyonlar, yaşanan can kayıpları, doğa katliamına neden olan barajlar, issizlik ve göç olarak sıralanıyor.